Oct
9
Pokazując ich losy przez pryzmat działania jednej tylko organizacji nie ukazujemy pełnego spektrum życia żydowskiego w Polsce. Dotyczy to przede wszystkim zdjęć wykonanych przed 1939 rokiem. Przedwojenna społeczność żydowska w Polsce była nie tylko bardzo liczna (około 3,3 miliona), ale również niezwykle zróżnicowana, zarówno w wymiarze religijnym, jak i społecznym i politycznym. Od środowisk ortodoksyjnych, poprzez postępowe, po całkowicie zlaicyzowane; od socjalistów i bundystów po syjonistów. Od ubogich rzemieślników i handlarzy zamieszkujących niezliczone sztetle, po wybitnych intelektualistów należących do wielkomiejskich elit. Ci pierwsi często potrzebowali pomocy, ci drudzy sami angażowali się w działalność charytatywną i filantropijną.
Szacuje się, że wojnę przeżyło około 10% wszystkich polskich Żydów. Wielu z nich w kolejnych falach emigracji opuszczało kraj. Joint pomagał zarówno tym, którzy wyjeżdżali, jak i nielicznym, którzy postanowili pozostać. Zdjęcia z tego okresu (do roku 1989) są szczególnie cenne, ukazują bowiem mało znane aspekty żydowskiej historii w Polsce.
W przeciwieństwie do monochromatycznych zdjęć archiwalnych, ostatnia sekcja wystawy, dokumentująca współczesne życie polskich Żydów, jako jedyna zawiera kolorowe fotografie. Wynika to oczywiście z postępu technologicznego, ale również – w symboliczny sposób – odzwierciedla niezwykły proces odradzania się żydowskiego życia we współczesnej Polsce. Pierwszy raz od wielu dziesięcioleci rozbrzmiewa tutaj polifonia żydowskich głosów.
“Utraciłem wolę życia… Wszyscy moi bliscy odeszli – żona, dzieci, siostry, bracia. Ale kiedy Joint przyszedł mi z pomocą, poczułem się, jakbym znów miał rodzinę. To był cud – ktoś troszczył się o to, czy żyję, czy umarłem”. Ocalony z II wojny światowej
W 2014 roku mija dokładnie 100 lat od powołania do życia Amerykańskiego Żydowskiego Połączonego Komitetu Rozdzielczego, w Polsce znanego jako Joint. Zadaniem organizacji było przeciwdziałanie cierpieniu, jakiego doznawała ludność żydowska w Europie Wschodniej i Palestynie po wybuchu I wojny światowej. Od samego początku Joint był bardzo aktywny w Polsce, gdzie jego działania – w obliczu wojny, pogromów i nędzy – koncentrowały się na ratowaniu, wspieraniu i pomaganiu Żydom poprzez zapewnienie opieki nad dziećmi, organizowanie opieki medycznej oraz wspieranie rozwoju ekonomicznego.
W okresie międzywojennym Joint przystąpił do działań na rzecz przebudowy społecznej, poprzez wsparcie istniejących organizacji wspólnotowych oraz tworząc nowe. Joint finansował także szkolenia pracowników socjalnych, zakładał szkoły pielęgniarskie, dotował szkoły żydowskie i działalność religijną. Jednym z największych dokonań Jointu było wprowadzenie kas pożyczkowych (udzielających nieoprocentowanych pożyczek), które wspomagały żydowskich rzemieślników i właścicieli niewielkich firm, pozwalając im osiągnąć samodzielność finansową.
Szacuje się, że w okresie od I wojny światowej do końca 1941 roku Joint przekazał na pomoc humanitarną i socjalną w Polsce około 30 milionów dolarów (równowartość dzisiejszych 450 milionów dolarów).
Po wojnie Joint kontynuował pomoc dla nielicznych ocalonych. Dzięki zaangażowaniu Jointu, w zaledwie kilka miesięcy po wyzwoleniu Polski spod niemieckiej okupacji w różnych częściach kraju rozpoczęły działalność liczne żydowskie instytucje, w tym domy dziecka i sanatoria dziecięce, szkoły żydowskie, szpitale, stołówki. Wkrótce uruchomiono również programy szkoleń zawodowych oraz szereg innych inicjatyw służących społeczności żydowskiej.
Joint działa w Polsce również dzisiaj. Po wielu latach funkcjonowania w ukryciu, żydowskie życie zaczęło w Polsce rozkwitać, szczególnie w większych miastach takich jak Warszawa czy Kraków. Coraz więcej Polaków odkrywa swoje żydowskie korzenie, a rodziny, które latami milczały na ten temat, zaczęły mówić otwarcie o swoim żydowskim pochodzeniu.
Organizacja stara się zaspokoić zmieniające się potrzeby coraz młodszej i bardziej aktywnej społeczności żydowskiej w Polsce, jednocześnie angażując się w poprawę warunków życia osób starszych, zwłaszcza ocalonych z Holokaustu. Kluczowym aspektem współczesnej działalności Jointu w Polsce są programy rozwoju wspólnot, koncentrujące się szczególnie na docieraniu do młodszych pokoleń – przyszłych liderów społeczności żydowskiej.
Informacje o wystawach
Open all references in tabs: [1 – 6]
Comments
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.